منابع آب کشاورزی شهرستان نور

شهرستان نور طبق آخرین سرشماری رسمی نفوس و مسکن کشور در سال 1395 دارای 224 آبادی و 171 چاه عمیق و نیمه عمیق است . این شهرستان دارای 10 قنات ، 217 چشمه دائمی و 47 چشمه فصلی است. تعداد رودخانه های دائمی که کشاورزان از آب آن از طریق پمپ دیزلی یا الکتروپمپ  استفاده می کنند 5 رودخانه و رودخانه فصلی نیز یک رودخانه است . این شهرستان دارای 45 آب بندان برای آبیاری اراضی کشاورزی است . 100 روستا از روستا های شهرستان نور برای کشاورزی از آب رودخانه های دائمی از طریق نهر و کانال استفاده می کنند ، و به همین ترتیب 30 روستا از رودخانه های فصلی بوسیله  طریق نهر و کانال ، 4 روستا از رودخانه های دائمی بوسیله  موتور پمپ دیزلی یا الکتروپمپ ، 1 روستا از رودخانه فصلی بوسیله طریق موتور پمپ دیزلی یا الکتروپمپ ،4 روستا از سد های بتنی یا خاکی بوسیله طریق نهر و کانال ،  63 روستا هم از سایر روشها مانند برکه ، آبگیر طبیعی ، زهکشی چاه های سطحی و غیره برای آبیاری اراضی کشاورزی استفاده می کنند . متاسفانه با این منبع آب سرشار که مدیریت نمی شود و گاهی اوقات با توجه به این همه منابع آب ، کشاورزان در شهرستان نور در تأمین منابع آب دچار می شوند.  این یک پتانسیل  بالقوه در شهرستان نور است که اگر تبدیل به بالفعل شود و بتوان در راستای قدرت بخشی به اقتصاد شهرستان از آن استفاده شود می تواند هم برای کشاورزان و هم برای بخش گردشگری شهرستان فواید زادی داشته باشد .   

روستای ییلاقی کپ

کپ دهکده ای است ییلاقی از توابع بخش مرکزی  شهرستان نور استان مازندران .

در رویان جاده فرعی به سمت آبشار آب پری وجود دارد. در پنج کیلو متری از آبشار به دو راهی کدیر -بلده می رسید. مسیر سمت چپ به سمت بلده می رود. ۴۰ کیلو متر بعد از دو راهی بلده در قسمت راست، جاده روستای بسیار زیبایی به نام” کپ ” وجود دارد. کپ از دو قسمت اولیا و سفلی تشکیل شده است. با وجود این که برخی از امکانات مانند آب لوله کشی ، برق و تلفن در این روستا وجود دارد اما مقداری از بافت قدیمی این روستا باقی مانده است .

اهالی روستا با توجه به ارتفاع بالای روستا در ابتدا سکونت دائم در این روستا داشتند ، و به کشاورزی و دامداری مشغول بودند.  اهالی این روستا در سالیان دور بیشتر گندم می کاشتند . با توجه به قدمت بعضی از ابنیه به نظر می رسد قدمت کپ علیا بیشتر بوده و مردم آنها بیشتر کشاورز بودند . خاندان ترک رئیس ، شیخ اعظمی ها ،مقصودی ها ، سادات ، منصوری ها ، مفیدی ها،نصیری ها  ، قاسمی ها ، شریفی ها و خاندان های دیگر از جمله خاندان های ساکن در این روستا هستند ، که از حیث تعداد خاندان های ترک رئیس ، مقصودی ، سادات و شیخ اعظمی ها (اکبرتبار) از عمده جمعیت این روستا را شامل می شوند . بعد از ورود مدرنیزاسیون به ایران این جمعیت به شهرها و روستاهای شهرستان های نور ، نوشهر ، چالوس و محمودآباد پراکنده شده اند . روستای کپ در حال حاضر از یک روستای با فعالیت های کشاورزی و دامداری که در سالیان دور در آن رایج بود فاصله گرفته و تبدیل به یک روستای تفریحی شده است و به دلیل ارتفاع روستا و آب هوای بکر آن اکثر ساکنین آن در فصل های گرم سال برای استراحت به این روستا می آیند. نکته قابل توجه این است که این روستا دارای سرمایه اجتماعی قابل توجهی در چهار شهرستان می باشد . 

 

روستای کردآباد چمستان

روستای کردآباد بعد از روستاهای جوربند ، آهودشت و شیرکلا  از نظر جمعیت ، چهارمین روستا در بخش چمستان و دهمین روستا در شهرستان نور است . 

 این روستا در سال ۱۳۸۵ دارای ۱۰۸۷ نفر جمعیت و ۲۹۲ خانوار بود که جمعیت مردان (۵۳۳ نفر) آن از جمعیت زنان (۵۵۴ نفر) کمتر است . نکته قابل توجه و متفاوت این روستا با روستاهای دیگر شهرستان نور بیشتر بودن جمعیت زنان از مردان است . 

در سرشماری رسمی عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ جمعیت روستای کردآباد ۱۲۹۰ نفر و ۳۰۰ خانوار می باشد . ترکیب جنسیتی جمعیت این روستا مانند ده سال قبل تغییری نکرده و جمعیت زنان (۶۵۹ نفر ) بیشتر از جمعیت مردان(۶۳۱ نفر) است. طی ۱۰ سال ۲۰۰ نفر به جمعیت این روستا اضافه شده و در دهه ۶۵تا۷۵ و ۷۵ تا ۸۵ این روستا افزایش جمعیت قابل توجهی بوده است و عمده مهاجرین به این روستا از دهستان #لاویج بوده اند.

نکته قابل توجه این است که با نام کردآباد بغیر از روستای کردآباد شهرستان نور در 12 شهرستان دیگر در ایران نیز روستایی با همین نام وجود دارد .

 شهرستان هایی که در ایران روستایی با نام کردآباد در آنها وجود دارند عبارت است از : شهرستان اسکو در آذربایجان شرقی ، شهرستان اصفهان در استان اصفهان ، شهرستان تفت در استان یزد ، شهرستان سوادکوه در استان مازندران ، شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی ، شهرستان علی آباد در استان گلستان ، شهرستان فراهان در استان مرکزی ، شهرستان فومن در استان گیلان ، شهرستان کبودرآهنگ در استان همدان ، شهرستان مهریز در استان یزد ، شهرستان میامی در استان سمنان و شهرستان نهبندان در استان خراسان جنوبی .

خزش روستایی روستاهای بخش چمستان

بخش چمستان با وسعت 699.6 کیلومتر مربع در 52.17 درجه طول شرقی و 36.28 درجه عرض جنوبی قرار دارد. این بخش از شمال به شهر نور ،از جنوب و غرب به شهر بلده و از سمت شرق به شهرستان آمل منتهی می شود. این بخش در سال 1385 دارای 40797 نفر جمعیت و در سال 1395 دارای 44300 نفر جعیت بود . در تحقیقی که لاسمی پور و همکارانش انجام دادند ، عوامل اثرگذار بر شکل گیری خزش روستایی در بخش چمستان مورد مطالعه قرار گرفت . در بین عوامل مختلف طبیعی ، توریستی بودن این بخش ودر بین عوامل اقتصادی ، کاهش درآمد خانوارهای روستایی از محل کشاورزی و پایین بودن قیمت محصولات کشاورزی در خزش روستایی ذر این بخش تأثرگذار بودند.

از جمله عوامل اجتماعی خزش روستایی در بخش چمستان می توان به پایین بودن جایگاه کشاورزی و نبود انگیزه فعالیت کشاورزی در جوانان ، و تغییر سبک زندگی روستائیان از سادگی به تجمل گرایی اشاره کرد . عامل اصلی کالبدی این خزش نیز افزایش ساخت و ساز در روستا است . از جمله عوامل اصلی حاکمیتی این خزش در بخش چمستان سیاست های حمایتی ضعیف دولت از کارورزی و کشاورزان است .

محله رستمرود شهر نور

 

روستای رستمرود یکی از روستاهای دهستان ناتل رستاق بخش مرکزی شهرستان نور بود . این روستا در سال 1385 دارای 2556 نفر جمعیت و 713 خانوار بوده است . این آمار در سال 1395 به 2673 نفر و 867 خانوار و در سال 1400 به 2697 و 897 خانوار رسیده است . قابل ذکر است این روستا به شهر نور الحاق شده و در حال حاضر یکی از محلات شهر نور است . بعد خانوار این روستا در سال های 85 ، 95 و 1400 بترتیب 3.5 ، 3 و 3 نفر در خانوار است . این محله دارای 12 شهید است . ازجمله شهدای این محله می توان به محمود خاکنژاد،نقی رحمتی ، هادی شاه حسینی ، جواد قاسمی ، فضل الله قویدل ، ولی الله محسنی ، ناصر محمودی و شهدای دیگر اشاره کرد . این محله دارای بافتی متراکم و متوسط ارتفاع 19- متر نسبت به سطح دریاهای آزاد است .

روستای آهودشت بخش چمستان

روستای آهودشت مرکز دهستان ناتل رستاق از توابع بخش چمستان شهرستان نور است. فاصله این روستا تا شهرهای چمستان  ، نور و آمل بترتیب ۵ ، ۲۴ و ۲۱ کیلومتر است.  میانگین ارتفاع این روستا از سطح دریاهای آزاد ۴۴ متر است . مساحت تقریبی بافت روستای آهودشت ۶۸ هکتار است.   

این روستا در سال ۱۳۸۵ دارای ۱۴۵۹ نفر جمعیت و ۳۶۱ خانوار است . این آمار در سال ۱۳۹۵ به ۱۵۹۴ نفر و ۴۹۳ خانوار رسید . طی ۱۰ سال ۱۳۵ نفر به جمعیت این روستا اضافه شد .  اما بعد خانوار روستا از ۴ نفر در خانوار در سال ۱۳۸۵ به ۳.۲ نفر در خانوار در سال ۱۳۹۵ کاهش یافت.

روند تکاملی سیاست در نور و محمودآباد

سیاست در شهرستان های نور و محمودآباد ترکیبی از گفتمان های مختلف است که در یک سیر زمانی در این حوزه انتخابیه تغییراتی ایجاد کرد . تغییراتی متأثر از ترکیب گفتمان ها

گفتمان مردم محور؛

سیاست در نور بعد از انقلاب اسلامی با نمایندگی شهید عباسعلی ناطق نوری آغاز شد . شهید در نخستین دوره مجلس شورای اسلامی با تعداد آراء ۲۹۰۲۱ رای که ۶۷.۱۰ درصد آراء در آن زمان را شامل می شد به مجلس راه یافت. شهید ناطق نوری از ۷ خرداد ۱۳۵۹ تا ۷ تیر ۱۳۶۰ نماینده شهرستان های نور و محمودآباد بود . با شهادت ایشان برادرشان احمد ناطق نوری به کرسی نمایندگی نور و محمودآباد رسید. در این دوره به دلیل شرایط پیروزی انقلاب اسلامی و نگاه مردمی انقلاب اسلامی، سیاست در این حوزه بیشتر تحت تاثیر نگاه مردم محوری و مذهبی مسئولین بود . به همین دلیل طرح های مردم محوری نظیر اصلاحات ارضی مورد توجه قرار گرفت. مردم نیز براساس مردم محوری بودن و معیارهای فرهنگی و مذهبی مسئولین را ارزیابی می کردند .

گفتمان فرهنگی ؛

ارزیابی مردم از طریق معیارهای فرهنگی و مذهبی موجب رفتن به سمت گفتمان فرهنگی شد. در دوره دوم مجلس شورای اسلامی حجت الاسلام سید مهدی حسینی نژاد با کسب ۴۲۸۱۱ رای که ۵۱.۳۰ درصد آراء را شامل می شد ، نمایندگی مردم نور و محمودآباد را برعهده گرفت . بدلیل محیط کاری و ویژگی های شخصی ، ایشان توانست نمایندگی گفتمان فرهنگی ، اخلاق مدارانه و مذهبی مردم حوزه انتخابیه نور و محمودآباد را در این دوره بر عهده بگیرد . سالهای پایان جنگ و مشکلات اقتصادی مردم شهرستان های نور و محمودآباد را نیز متوجه مسائل اقتصادی کرد. با توجه سیستم متمرکز قدرت در ایران در آن دوران قدرت مرکزی نقش بسزایی در بهبود شرایط اقتصادی مناطق می توانست ایفا کند .

گفتمان سیاست مرکزی

تحت تأثیر مشکلات اقتصادی و نقش مهمی که قدرت مرکزی در سیستم متمرکز می تواند در برطرف کردن مشکلات اقتصادی نظیر بیکاری جوانان ایفا کند ، گفتمان سیاست مرکزی کلید خورد . به همین دلیل کاریزمای شخصی و ارتباط قوی احمد ناطق نوری با مرکز موجب شکل گیری گفتمان سیاست مرکزی شد . ایشان از تاریخ ۷ خرداد ۱۳۶۷ تا ۷ خرداد ۱۳۹۱ یعنی به مدت ۲۴ سال به طور پیوسته نمایندگی مجلس شورای اسلامی در شهرستانهای نور و محمودآباد را بر عهده داشت. این ۶ دوره متوالی نشان دهنده تمایل بیشتر مردم شهرستان های نور و محمودآباد به ارتباط بیشتر نماینده شان به سیستم سیاسی پایتخت است. بعد از 24 سال به نظر می رسد که مشکلات اقتصادی تأثیر خود بر سیاست را از دست داده است و تغییر نزد مردم الزامی شد .

گفتمان تغییر جدی ؛

بعد از ۲۴ سال یکنواختی در سیاست شهرستان های نور و محمودآباد ، گفتمانی در سال ۱۳۹۰‌شکل گرفت که هدف و مبنای اصلی آن صرفا تغییر بود. در سال ۱۳۹۰ عبدالوحید فیاضی با ۵۶۶۸۰ رای که ۴۷.۴ درصد از آرا حوزه انتخابیه را شامل می شود ، به مجلس شورای اسلامی راه یافت‌. تنها فقط یک‌ گفتمان جدی می توانست جلوی ۶ دوره متوالی نمایندگی بایستند ، چرا که فیاضی تجربه اسماعیلی در سال ۸۶ را به عنوان یک جریان معتدل رقابت با ناطق نوری لمس کرده بود. این گفتمان تغییر جدی بعد از یک دوره چهار ساله تحت تأثیر گفتمان سیاست مرکزی دچار چالش شد.

گفتمان هوای تازه:

گفتمان های تغییر در سیاست معمولا برای یک دوره ایجاد می شوند و دیگر مردم نیازی به تکرار آن نمی بینند ، چرا که در روند تکاملی سیاست بعد از تغییر باید به سمت اصلاح دیدگاه ها رفت تا روند تکامل بتواند طی شود. اما این روند اصلاح در سال ۹۴ به کندی پیش رفت، و در پایان دور نهم مجلس شورای اسلامی مردم نور و محمودآباد عزم جدی برای تغییر را مانند سال ۱۳۹۰ از دست داده اند . به همین دلیل در سال ۱۳۹۴ با شرکت کردن کاندیداهای مختلف هم سطح ، علی اسماعیلی با گفتمان هوای تازه خود تنها با ۳۶۸۹۱ رای که ۲۷.۰۵ درصد آراء را شامل می شد به مجلس راه یافت. در این دوره چهار کاندیدا هر یک بین 18 تا 27 درصد آرا را به خود اختصاص دادند. این پراکندگی زیاد نشان دهنده حساسیت زیاد نسبت به گفتمان غالب حاضر در انتخابات است . اختلاف5048 رای با نفر دوم نشان دهنده کندی روند تکاملی سیاست در نور و محمودآباد در سطح سیاست مرکزی بود، هر چند که اسماعیلی و تیمش تا اندازه ایی توانستند این روند تکاملی را در این حوزه ایجاد کنند.

گفتمان تغییری دیگر ؛

روند تکاملی کند سیاست مرکزی اصلاح سیاست در ارتباط با شهرستان های نور و محمودآباد در سال ۹۸ موجب ایجاد یک گفتمان تغییری دیگر شد. این گفتمان نیز برای تغییر گفتمان قبلی مورد تایید بخشی از مردم و سیاست مرکزی قرار گرفت. در سال ۱۳۹۸ ولی اله فرزانه با کسب ۳۵۳۴۷ رای که ۳۶.۴ درصد آراء حوزه را شامل می شد تنها با اختلاف 498 رأی نسبت به نفر دوم به عنوان نماینده نور و محمودآباد وارد مجلس شورای اسلامی شد. در این دوره ، تمرکز آرا بیشتر از دوره قبل بود که نشان دهنده حساسیت کمتر نسبت به گفتمان غالب در انتخابات است .

اگر نگاهی به سیر تحول این تغییر گفتمانی در سیاست شهرستان های نور و محمودآباد داشته باشیم ، ترتیب گفتمانی زیر از سال ۱۳۵۹ تا به حال را می شود دید ؛ گفتمان مردم محور؛ 4 سال ، گفتمان فرهنگی ؛ ۴ سال ، گفتمان سیاست مرکزی؛ ۲۴ سال ، گفتمان تغییر: ۴ سال ، گفتمان هوای تازه ؛ ۴ سال، گفتمان تغییری دیگر؛ ۴ سال

به نظر می رسد صحنه سیاست در نور و محمودآباد از ابتدا تا به حال ، هرچند که دوره های رکودی داشته ، اما تلاش زیادی برای تکامل داشته است . همه شش گفتمان نقش زیادی در این روند تکاملی داشتند. هر یک از این گفتمان ها یک تجربه مهم برای مردم شهرستان های نور و محمودآباد بوده است. مردم این شهرستان ها با تأملی در هر یک از این گفتمان ها می توانند تصمیمات مهمی در آینده برای سرزمین خود بگیرند .

روستای قاسم آباد بخش چمستان

روستای قاسم آباد یکی از روستاهای دهستان میانرود بخش چمستان شهرستان نور است . مساحت تقریبی بافت این روستا 17 هکتار است . متوسط ارتفاع این روستا از سطح دریاهای آزاد 15 متر است . جمعیت این روستا در سال 1385 برابر با 324 نفر و 80 خانوار بود بعد از 10 سال جمعیت این روستا به 331 نفر و 117 خانوار رسید. بعد خانوار این روستا در سال 1385 برابر با 4 بود که در سال 1395 به 2.8 رسید. شکل این روستا شکل خطی است.

روستای معصوم آباد بخش چمستان

روستای معصوم آباد یکی از روستاهای دهستان میانرود بخش چمستان شهرستان نور است. مساحت بافت این روستا تقریبا 34.7 هکتار است . متوسط ارتفاع روستای معصوم آباد از سطح دریاهای آزاد 6 متر است. جمعیت این روستا در سال 1385 برابر با 735 نفر و 191 خانوار است . این آمار بعد از 10 سال به 728 نفر و 236 خانوار رسید . در سال 1400 جمعیت معصوم آباد به 765 نفر و 258 خانوار رسید . در این روستا 270 خانه خالی از سکنه وجود دارد. بعد خانوار این روستا در سال 1385 برابر با 3.8 نفر در خانوار و در سال 1395 به 3.1 رسید . این آمار در سال 1400 به 2.9 نفر در خانوار رسیده است . نرخ رشد جمعیت ثابت در این روستا منفی است و بعد خانوار در روستا در حال کاهش است .

روستای بومک شهرستان نور

روستای بومک یکی از روستاهای دهستان میانبند بخش مرکزی شهرستان نور است . این روستا در سال 1395 دارای 84 نفر جمعیت و 28 خانوار بود . البته باید ذکر کرد که این روستا مانند اکثر روستاهای ییلاقی شهرستان نور یک روستای خوش نشین است و بیشتر در فصول گرم سال اهالی آن در روستا ساکن می شوند و در فصول سرد در شهرها و روستاهای دیگر شهرستان نور ساکن هستند . متوسط ارتفاع این روستا از سطح دریا 1930 متر و مساحت تقریبی بافت روستا 17.7 هکتار است . فاصله این روستا با شهر رویان 44 کیلومتر ، شهر نور 46 کیلومتر ، با شهر بلده 35 کیلومتر و چمستان 63 کیلومتر است.